Szlak Cysterski w Polsce – Pętla Zachodniopomorska

Barnisław, woj. zachodniopomorskie, gm. Kołbaskowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Obecnie kościół pw. św. Stanisława Kostki (filia parafii Kołbaskowo). W 1243 r. wieś należała do cysterek w Szczecinie. Zachował się kościół z końca XIII w. przebudowany w XIX w.

Barzowice, woj. zachodniopomorskie, gm. Darłowo, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Kościół gotycki zbudowany w 1. połowie XIV w. przez cystersów z Bukowa Morskiego. Restaurowany ok. 1850 r. Obecnie parafia pw. św. Franciszka z Asyżu.

Bartkowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Gryfino, diecezja szczecińsko-kamieńska

W 1282 r. wieś należała do klasztoru w Kołbaczu. Dokładna data budowy kościoła nie jest znana, najprawdopodobniej przełom XV/XVI w.  Obecnie kościół pw. Wniebowzięcia NMP (filia parafii Chwarstnica).

 Biała, woj zachodniopomorskie, gm. Dobrzany, diecezja szczecińsko-kamieńska

Po 1248 r. wieś należała do cysterek z Marianowa. Obecnie kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej (filia parafii Długie), późnogotycki z końca XV w., przebudowany w XIX w.; po 1945 r. zdewastowany i odremontowany.

 Bielkowo, woj zachodniopomorskie, gm. Kobylanka, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś nadano cystersom z Kołbacza prawdopodobnie w 1173 r. Najstarsza wzmianka o kościele pochodzi z 1276 r. Obecnie kościół z XV w. pw. św. Anny (filia parafii Kobylanka),; został zniszczony przez pożar w XIX w.; po pożarze przebudowano go w stylu neogotyckim.

 Bierzwnik, woj. zachodniopomorskie, gm. Bierzwnik, diecezja szczecińsko-kamieńska

Opactwo cystersów ufundowane w 1286 r., zasiedlone przez mnichów z Kołbacza w 1294 r. W latach 1296-1326 powstał zwarty kompleks klasztorny zbudowany w stylu gotyckim, na wzgórzu nad J. Starzyckim. W 1539 r. nastąpiła kasata klasztoru. Przetrwało prezbiterium, dwa przęsła kościoła oraz dwa skrzydła klasztoru. Kościół pocysterski obecnie w części zachodniej w trakcie odbudowy. Obecnie parafia pw. Matki Boskiej Szkaplerznej z Góry Karmel. Doroczny odpust  16-19 lipiec

Binowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Stare Czarnowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

W średniowieczu jedno z najstarszych na obszarze Pomorza Zachodniego sanktuariów maryjnych pod opieką cystersów z klasztoru w Kołbaczu. Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego (filia parafii Szczecin-Podjuchy), gotycki z XIII w.; zrujnowany po 1945 r., odbudowany w latach 1979-1982. W XV i XVI w. posiadał słynący cudami obraz Matki Boskiej, do którego odbywano liczne pielgrzymki.

Bolewice, woj. zachodniopomorskie, gm. Pełczyce, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś z XIII w., pierwotnie rycerska, później własność cysterek z Pełczyc (do początku XVI w.). Obecnie kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, późnogotycki z XV w.

Breń, woj. zachodniopomorskie, gm. Bierzwnik, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość wzmiankowana w 1305 r. należała do zakonu cystersów w Bierzwniku. Obecny kościół pw. św. Józefa pochodzi z początku XX w.

Brzesko – woj. zachodniopomorskie, gm. Pyrzyce, diecezja szczecińsko-kamieńska

W 1184 r. przybyli tu cystersi z duńskiego opactwa Esrom (Dania). Obecnie kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, zbudowany w XIII w.; liczne przebudowy, m.in. w XVII w. zatarły pierwotne formy architektoniczne.                                             

Bukowo Morskie, woj. zachodniopomorskie, gm. Darłowo, diecezja wrocławska kościoła Polskokatolickiego w RP.

Opactwo cystersów przybyłych z Dargun w Meklemburgii w połowie XIII w.; w 1535 r. nastąpiła kasata klasztoru. Obecny kościół gotycki z XIV i XV w. identyfikowany z kościołem parafialnym cystersów „przed bramą”. Zabudowania kompleksu klasztornego nie zachowały się; trwają badania zmierzające do ich lokalizacji. Obecnie kościół należy do parafii polskokatolickiej pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

 Cedynia, woj. zachodniopomorskie, gm. Cedynia, diecezja szczecińsko-kamieńska

Od 1266 r. opactwo cysterek, przeniesione z Trzcińska Zdroju. Od 1555 r. sekularyzacja klasztoru zamienionego na zakład wychowawczy dla panien szlacheckiego pochodzenia. Z kościoła i klasztoru zachowało się jedynie skrzydło zachodnie klasztoru. Obecnie znakomicie odbudowane przez prywatnych właścicieli pełni funkcję hotelu.

Chłopowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Krzęcin, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość wymieniona po raz pierwszy w 1337 r. należąca do klasztoru cystersów z Bierzwnika. Pierwotny kościół gotycki zniszczony. Obecnie kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, barokowy, wzniesiony w XVIII w.

 Chrapowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Pełczyce, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś od połowy XV w. w posiadaniu cysterek z Pełczyc. Obecnie kościół pw. Św. Rodziny, zbudowany w XIII w., przebudowany w okresie późnego gotyku. Prawdopodobnie od połowy XV w. pod patronatem cysterek.

Cisowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Darłowo, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Kościół pw. św. Stanisława Kostki (filia parafii Darłowo), gotycki, zbudowany w XIII w., związany z cystersami z Bukowa Morskiego, przebudowany w XVI w., restaurowany w latach 60-tych XIX w.

Dalewo, woj zachodniopomorskie, gm. Marianowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Po 1357 r. połowa wsi jest własnością cysterek z Marianowa. Pod ich patronatem w 1. połowie XV w. wzniesiono kościół, przebudowywany w 1817 r., zniszczony w 1945 r. Obecnie kościół znajduje się w ruinie.

 Dąbie (obecnie Szczecin-Dąbie), woj zachodniopomorskie, gm. Szczecin, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miasto założone przez cystersów z Kołbacza na obszarze nadanym przez księcia Barnima I w początkach XIII w. W okresie średniowiecza istniały w Dąbiu dwa kościoły – pw. św. Mikołaja, wzmiankowany w 1260 r. i św. Jakuba, wymieniony w 1342 r. Pierwszy z nich zniszczony w XVII w. Na miejscu drugiego wzniesiono gotycką farę pw. Najświętszej Marii Panny. Zniszczona częściowo w XIX w. została odbudowana w stylu neogotyckim. Obecnie kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP.

Dąbrowa, woj. zachodniopomorskie, gm. Sianów, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Kościół gotycki z 2. połowy XIV w. wzniesiony pod patronatem cystersów z Bukowa Morskiego, przebudowywany i powiększany w okresie późniejszym. Obecnie kościół pw. św. Stanisława Kostki (filia parafii Sieciemin).

Dobiesław, woj. zachodniopomorskie, gm. Darłowo, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Obecnie kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej, gotycki, budowany od połowy XV do połowy XVI w. z inspiracji cystersów z Bukowa Morskiego, przebudowywany w XVII i XIX w.

Dobropole Gryfińskie, woj. zachodniopomorskie, gm. Stare Czarnowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

W 1232 r. nadane cystersom z Kołbacza przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica. W 1490 r. w dokumentach wymienia się tutejszy kościół jako parafialny. Z materiałów pochodzących z jego rozbiórki zbudowano w XIX w. neogotycki kościół, obecnie pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (filia parafii Stare Czarnowo).

Dobropole Pyrzyckie, woj zachodniopomorskie, gm. Dolice, diecezja szczecińsko-kamieńska

W 1232 r. wieś nadana cystersom z Kołbacza przez Władysława Odonica. Kościół gotycki z XV w., odnowiony w końcu XIX w. Obecnie parafia pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.

 Dolice, woj zachodniopomorskie, gm. Dolice, diecezja szczecińsko-kamieńska

Od 1262 r. miejscowość w posiadaniu klasztoru cysterskiego w Kołbaczu, nadana przez księcia Władysława Odonica w 1232 r.Kościół z końca XVI w., renesansowy, przebudowany w okresie baroku. Obecnie parafia pw. Chrystusa Króla.

Dzwonowo, woj zachodniopomorskie, gm. Marianowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość w 1248 r. nadana cysterkom z Marianowa. Obecny kościół pw. św. Jana Ewangelisty (filia parafii Gogolewo) pochodzi z XV/XVI w.

Gardno, woj. zachodniopomorskie, gm. Gryfino, diecezja szczecińsko-kamieńska

W 1242 r. klasztor cystersów z Kołbacza otrzymał potwierdzenie posiadania Gardna. Kościół wzniesiony w 1. połowie XIII w., przebudowany w końcu XIX w., odbudowany w 1978 r. po zniszczeniach w 1945 r. Obecnie parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Gogolewo, woj zachodniopomorskie, gm. Marianowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Prawdopodobnie wieś została nadana w 1313 r. cystersom z Kołbacza przez Warcisława IV. Kościół od 1393 r. znajdował się pod patronatem cysterek z Marianowa; zniszczony przez pożar w 1643 r. i odbudowany w 1827 r. Obecnie parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej.

Ińsko, woj zachodniopomorskie, gm. Ińsko, diecezja szczecińsko-kamieńska

Ińsko w 1300 r. wymieniane jest jako miasto. Od 1372 r. do połowy XVII w. należało do rodziny v. Wedel. Od 1352 r. parafia pod patronatem cysterek z Recza z nadania Ludwika Rzymskiego. Kościół gotycki wybudowany w XIV w.; zrujnowany po 1945 r. został rozebrany.

Iwięcino, woj. zachodniopomorskie, gm. Sianów, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski (filia parafii Dobiesław), gotycki, zbudowany w XIV w. z inspiracji cystersów z Bukowa Morskiego, rozbudowywany w końcu XV w., na początku XVI w., w 1 połowie XVIII w. i w XIX w.

Jeżyce, woj. zachodniopomorskie, gm. Darłowo, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Osada założona w XIV w. przez cystersów z Bukowa Morskiego. Kościół neogotycki zbudowany w 1876 r., remontowany na początku XX w. Na cokole kościoła znajdują się pocysterskie inskrypcje i gmerki, zapewne ze starszej budowli. Obecnie parafia pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej.

Karnieszewice, woj. zachodniopomorskie, gm. Sianów, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Miejscowość pod patronatem cystersów bukowskich; z tego okresu zachowała się kropielnica z XIV w. Obecny kościół konstrukcji szkieletowej pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (filia parafii w Siecieminie) zbudowany w 1803 r.

Karsibórz (Świnoujście), woj. zachodniopomorskie, gm. Świnoujście, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś w połowie XIII w. zakupiona przez cystersów z Darguń. Obecnie kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, gotycki z XV w. najprawdopodobniej zbudowany na miejscu wcześniejszej świątyni.

Karsko, woj. zachodniopomorskie, gm. Nowogródek Pomorski, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś założona w XIII w., będąca w średniowieczu własnością cystersów z Kołbacza. Obecnie kościół pw. św. Antoniego to przebudowany w stylu neogotyckim dawny kościół gotycki wzniesiony z ciosów granitowych i cegły.

Kartno, woj. zachodniopomorskie, gm. Stare Czarnowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Kościół wzniesiony w XIII w. pod patronatem Cystersów z Kołbacza. Zrujnowany po 1945 r. został odbudowany w 1984 r. Obecnie filia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego parafii Gardno.

Klasztorne, woj. zachodniopomorskie, gm. Bierzwnik, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość należąca do klasztoru Cystersów w Bierzwniku. Kościół z przełomu XV/XVI w. spalony w 1750 r., odbudowany pod koniec XVIII w. Obecnie kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski (filia parafii w Breniu).

Kobylanka, woj zachodniopomorskie, gm. Kobylanka, diecezja szczecińsko-kamieńska

W 1304 r. wieś została nadana przez księcia szczecińskiego Ottona I cystersom kołbackim. Obecny kościół parafialny pw. św. Antoniego z Padwy zbudowano w 1936 r. na miejscu starej świątyni, która miała konstrukcję ryglową, z drewnianą wieżą.

Kołbacz, woj. zachodniopomorskie, gm. Stare Czarnowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Klasztor ufundowany w 1173 r. przez kasztelana Warcisława Świętoborzyca był pierwszym klasztorem pomorskim na wschód od Odry. Cystersi przybyli z Esrum na Wyspie Zelandii (Dania) w 1174 r. Z 1183 r. pochodzi pierwsza informacja o kościele klasztornym. Budowę do dziś zachowanej świątyni rozpoczęto w 1210 r. W XIV-XV w. był nekropolią książęcą Gryfitów. Opactwo kołbackie założyło trzy filie: w 1186 r. w Oliwie, w latach 1286-1294 w Bierzwniku (d. Marienwalde) i w latach 1300-1357 w Mironicach (d. Himmelstädt). Z kompleksu kościelno-klasztornego zachowane zostały: kościół budowany od początku XIII w. (transept i część nawy) do początku XIV w. (zachowana część) i przebudowany do połowy XIV w. (prezbiterium), piwnice i przyziemie zachodniej części klasztoru (tzw. domu konwersów), dom opata (1 poł. XIV w.) oraz 2 budynki gospodarcze z tego samego okresu – stodoła i owczarnia. Obecnie kościół pocysterski jest świątynią parafialną pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Kołbaskowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Kołbaskowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Od 1286 r. miejscowość należała do cysterek w Szczecinie. Z końca XIII w. pochodzi kościół pw. Świętej Trójcy, do którego w XVII w. dobudowano wieżę. Obecnie parafia pw. Świętej Trójcy.

Kołowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Stare Czarnowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość wymieniana z datą założenia 1183 r. w spisie posiadłości klasztoru z Kołbacza.Obecny kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (filia parafii Szczecin-Podjuchy), pochodzący z końca XIX w., zbudowany został na fundamentach wcześniejszych świątyń. W posadzce kościoła 3 płyty nagrobne, w tym opata kołbackiego Jana Jordani (+1395).

Koniewo, woj. zachodniopomorskie, gm. Wolin, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pod koniec XIII w. książę Bogusław IV nadał wieś klasztorowi cysterek z Wolina. Z tego też okresu pochodzi pierwsza wzmianka o kościele pw. św. Bartłomieja. W latach 1749-1751 kościół został przebudowany. Z pierwotnego wyposażenia zachowało się w prezbiterium średniowieczne sakramentarium. Zabytkowe budynki gospodarskie obecnie są w stanie ruiny.Obecnie filia pw. MB Częstochowskiej parafii Żarnowo.

Koszalin, woj. zachodniopomorskie, gm. Koszalin, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

W 1277 r. biskup Herman von Gleichen ufundował klasztor przeznaczony dla klasztoru cysterek. Konwent przybył z klasztoru Itzenhoe w Holsztynie. Około 1333 r. zakończono budowę kościoła klasztornego pw. św. Trójcy. Ukończono również wznoszenie dwóch skrzydeł klasztornych. Po sekularyzacji dawny kościół klasztorny przekształcono w kaplicę zamkową nowego renesansowego zamku. Obecnie, po przebudowach, pełni ona funkcję cerkwi pw. Zaśnięcia NMP. Cysterki posiadały także prawo patronatu nad kościołami, kaplicami i szpitalami, w tym nad kościołem katedralnym w Koszalinie.

Koszalin-Chełmska Góra, woj. zachodniopomorskie, gm. Koszalin, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

W 1278 r. cysterki z Koszalina otrzymały prawo patronatu nad kaplicą na Górze Chełmskiej (zbudowaną w 1214 r.), jednym z najpopularniejszych maryjnych miejsc pielgrzymkowych w Europie. W rezultacie sekularyzacji klasztoru cysterek koszalińskich w 1534 r. kaplicę na Chełmskiej Górze zburzono. Badania archeologiczne w XX w. odsłoniły jej fundamenty. Obecnie nowo zbudowaną kaplicą, sanktuarium Matki Boskiej Trzykroć Przedziwnej, opiekuje się Szensztacki Instytut Sióstr Maryi.

 Krummin, wyspa Uznam, Niemcy

Miejscowość z XIII w. W 1303 r. opactwo cysterek z Wolina założyło przeorat w Krumminie. Od połowy XVI w. kościół ewangelicki. Pierwotny kościół gotycki przebudowany w stylu neogotyckim, obok stała wystawa o cysterskiej historii świątyni.

Laskowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Przelewice, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsza wzmianka znajduje się w dokumencie z 1236 r., w którym potwierdza się przynależność wsi do klasztoru w Kołbaczu. Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (filia parafii Barlinek) pochodzi z XIII w. Kościół zachował niemal bez zmian swój pierwotny wygląd.

 Lutkowo, woj zachodniopomorskie, gm. Dobrzany, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsze informacje o miejscowości należącej do klasztoru cysterek w Marianowie pochodzą z 1248 r. Kościół jest wspomniany pod datą 1320. Obecnie neogotycki kościół pw. Chrystusa Króla (filia parafii Długie).

Marianowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Marianowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Opactwo cysterek ufundowane w 1248 r. przez księcia Barnima I i jego żonę Mariannę. W XIII w. wzniesiono kościół. Budynki klasztorne datowane są na XIII/XIV w. Po kasacie, w 1541 r., w zabudowaniach klasztornych powstał zakład dla panien szlacheckiego pochodzenia, początkowo prowadzony przez siostry zakonne. Do dzisiaj zachowały się fragmenty zabudowań klasztornych oraz kościół, obecnie pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.

Mielenko Gryfińskie, woj. zachodniopomorskie, gm. Mielno, diecezja szczecińsko-kamieńska

Obecny kościół z przełomu XV/XVI w. pw. Narodzenia NMP (filia parafii Chwarstnica) prawdopodobnie został zbudowany przez cystersów z Kołbacza.

 Mironice, woj. lubuskie, gm. Kłodawa, diecezja zielonogórsko-gorzowska

Opactwo cystersów od początku XIV w. do 1539 r., filia Kołbacza. Obecnie na obszarze lokalizacji klasztoru cystersów, w budynkach gospodarczych obiekt hotelowo-gastronomiczny.

 Narost, woj. zachodniopomorskie, gm. Chojna, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1248 r., według której włości kościoła są w posiadaniu klasztoru w Lehnin (Brandenburgia). W 1311 r. klasztor cysterek w Cedyni sprawował patronat nad kościołem w Naroście. Obecny kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski (filia parafii Barwice) swym początkiem sięga 2. połowy XIII w.; przebudowany został w XIX w.

 Nowe Objezierze, woj. zachodniopomorskie, gm. Moryń, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsza wzmianka pisemna o miejscowości pochodzi z 1311 r. z aktu nadania praw klasztorowi cysterek z Cedyni. Kościół zbudowany z ciosów granitowych w drugiej połowie XIII w. Obecny kościół pw. Wniebowzięcia NMP przebudowany w stylu neogotyckim.

Pełczyce, woj. zachodniopomorskie, gm. Pełczyce, diecezja szczecińsko-kamieńska

Klasztor cysterek w Pełczycach ufundowała prawdopodobnie wdowa po szczecińskim księciu Barnimie I, księżna Matylda w 1282 r. Około 1290 r. cysterki zaczęły wznosić kościół i budynki klasztorne. W tym też roku na podstawie listu arcybiskupa magdeburskiego Eryka, biskupa lubuskiego Konrada, biskupa brandenburskiego Heidenreicha i biskupa hobolińskiego Henryka, kościół klasztorny został ustanowiony ośrodkiem pielgrzymkowym (Cud Eucharystyczny). W 1317 r. przy klasztorze założono szpital-przytułek. W 1. połowie XIV w. kościół klasztorny został przebudowany. Wzniesiono dwa skrzydła klasztorne. Około 1537 r. klasztor został skasowany, a pod koniec XIX w. rozebrano kościół oraz część zabudowań.

Obecnie istnieje jedynie skrzydło zachodnie klasztoru datowane na XIV/XV w., w którego przyziemiu zachowały się detale i sklepienia wskazujące na związki z architekturą cystersów z Kołbacza (własność prywatna).

Recz, woj. zachodniopomorskie, gm. Recz, diecezja szczecińsko-kamieńska

Klasztor ufundowany przez margrabiów brandenburskich Ottona IV, Konrada, Henryka I, Jana IV i Ottona VII w 1296 r. dla cysterek, prawdopodobnie przybyłych ze Szczecina. Cysterki wzniosły zabudowania klasztorne na południowy-zachód od miasta na obszarze otoczonym kanałami Iny. Obiekty ocalałe po kasacie klasztoru w 1552 r. rozebrano w XIX w.     Zachowany XIV-wieczny gotycki kościół w centrum Recza (obecnie kościół parafialny pw. Chrystusa Króla) znajdował się pod patronatem cysterek.

Rosnowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Trzcińsko Zdrój, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś wymieniona w dokumentach z 1248 r. w związku z nadaniem jej klasztorowi cysterskiemu w Trzcińsku Zdroju. Obecnie kościół pw. Chrystusa Króla z drugiej połowy XIII w. z nadbudowana w XVIII w. wieżą o konstrukcji ryglowej.

Równo, woj. zachodniopomorskie, gm. Barlinek, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś wymieniona w dokumentach z 1278 r. jako własność cysterek z Pełczyc. Obecnie zachowały się ruiny kościoła z przełomu XIV i XV w.

 Rzeplino, woj zachodniopomorskie, gm. Dolice, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1233 r. jako posiadłość cystersów z Kołbacza. Od 1285 r. należała do cysterek z Koszalina. Obecny kościół parafialny pw. MB Różańcowej pochodzący z XV w. został przebudowany w XVIII w.

Sądów, woj zachodniopomorskie, gm. Dolice, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1233 r. jako posiadłość cystersów z Kołbacza. Kościół zbudowany w XIII w. został przebudowany w XVI w. i odnowiony w połowie XIX w. Obecnie filia pw. św. Andrzeja Boboli parafii Dolice.

Słowin, woj. lubuskie, gm. Dobiegniew, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś w posiadaniu cystersów bierzwnickich. Obecnie kościół pw. Wniebowzięcia NMP, z początków XVI w.

 Sobieradz, woj. zachodniopomorskie gm. Gryfino, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś Sobieradz kupili w 1243 r. cystersi z Kołbacza. Kościół zbudowany w 2. połowie XIII w. w XIX w. uległ przebudowie. Obecnie filia pw. Niepokalanego Serca NMP parafii Chwarstnica.

Stary Jarosław, woj. zachodniopomorskie, gm. Darłowo, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

W XIV w. wybudowano w miejscowości pod patronatem cystersów z Bukowa Morskiego kościół gotycki. Rozbudowano go w 2. połowie XV w. i na początku XVI w., przebudowano w połowie XIX w. Obecnie parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

 Stary Przylep, woj. zachodniopomorskie, gm. Warnice, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1176 r., kiedy to książę Kazimierz I podarował miejscowość cystersom kołbackim. W 1347 r. cystersi założyli w Przylepie wieś. Informacje o kościele pochodzą z końca XVII w., gdy została wybudowana nowa wieża. W początkach XIX w. kościół przebudowano. Obecnie parafia i kościół pw. św. Michała Archanioła.

Stobno, woj. zachodniopomorskie, gm. Kołbaskowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsza wzmianka pochodzi 1243 r., kiedy książę szczeciński Barnim I przekazał wieś na własność klasztorowi cysterek ze Szczecina. Obecny kościół pw. MB. Fatimskiej (filia parafii Mierzyn) zbudowany został w XIV w. Kościół był w ruinie do 1985 r. Podczas odbudowy przeprowadzono regotyzację jego wnętrza.

Suliborek, woj. zachodniopomorskie, gm. Recz, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś wzmiankowana w dokumentach z 1296 r. fundujących klasztor cysterek w Reczu. Pod patronatem cysterek aż do kasaty zakonu w XVI w. Obecnie ruiny średniowiecznego kościoła.

Sulino, woj zachodniopomorskie, gm. Marianowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś należała do klasztoru cysterek z Marianowa. Obecny kościół pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika (filia parafii Barzkowice) zbudowano w końcu XV w. W XVIII w. dobudowano przypory. Kościół uległ gruntownej odbudowie w 1976 r.

Szczecin, woj. zachodniopomorskie, gm. Szczecin, diecezja szczecińsko-kamieńska

Fundatorem klasztoru cysterek szczecińskich był książę Barnim I i jego żona Marianna. Opactwo cysterek funkcjonowało od 1243 r. do sekularyzacji w 1539 r. Zapewne cysterki przybyły do Szczecina z Danii. Opactwo obsadziło filie w Gardźcu n/Odrą (1280), Wolinie (1288), Reczu (1296). Klasztor cysterek pw. Matki Bożej i św. Magdaleny znajdował się poza miastem, pomiędzy fosą miejską a brzegiem Odry. Prowadził także szpital. Obecnie miejsce lokalizacji dawnego opactwa znajduje się na terenie parafii katedralnej pw. św. Jakuba, objęte jest zabudową miejską. Nie zachowały się żadne obiekty klasztorne. Natomiast w Szczecińskim Muzeum Narodowym znajdują się liczne elementy wyposażenia klasztorów cysterskich zlokalizowanych na Pomorzu Zachodnim.

Święta Góra Polanowska – Polanów, woj. zachodniopomorskie, gm. Polanów, diecezja koszalińsko-kołobrzeska

W XIV w. cystersi z bukowa Morskiego wybudowali na szczycie wzgórza kaplicę, w której umieszczono obraz Matki Boskiej. Sanktuarium maryjne zlikwidowano pod koniec XVI w. W latach 2003-2004 obok fundamentów dawnego kościoła franciszkanie z prowincji będącej jednym z konwentów prowincji św. Maksymiliana Braci Mniejszych Konwentualnych zbudowali kaplice i pustelnię pw. Matki Bożej – Bramy Niebios, przywracając ruch pielgrzymkowy.

Trzcińsko Zdrój, woj. zachodniopomorskie, gm. Trzcińsko Zdrój, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miasto wzmiankowane w dokumencie z 1248 r. W tym też czasie biskup z Kamienia Pomorskiego ufundował w Trzcińsku opactwo cysterek. Opactwo przeniesione w 1266 r. do Cedyni. Obecnie kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy z końca XIII w. z neogotyckim wyposażeniem.

 Warszyn, woj zachodniopomorskie, gm. Dolice, diecezja szczecińsko-kamieńska

Miejscowość wzmiankowana w 1236 r. gdy książę wielkopolski Władysław Odonic nadaje wieś cystersom z Kołbacza. W XIII w. zostaje zbudowany kościół, częściowo przebudowany w 1769 r. (dobudowano wieżę). Obecnie kościół św. Antoniego z Padwy, filia parafii Dobropole Pyrzyckie.

Wełtyń, woj. zachodniopomorskie, gm. Gryfino, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1212 r., kiedy to cystersi z Kołbacza nabyli posiadłość w Wełtynku. W 1299 r. wymieniony jest kościół. Miejscowość w okresie średniowiecza do XVII w. posiadała prawa miejskie. Obecny kościół pw. MB Różańcowej pochodzi z początki XVI w., przebudowany w 1690 r. oraz 1784 r.

Wiechowo, woj. zachodniopomorskie, gm. Marianowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś od XIII w. należała do cysterek z Marianowa aż do sekularyzacji w XVI w. Obecnie kościół pw. Miłosierdzia Bożego zbudowany na miejscu kościoła średniowiecznego, z którego zachowała się odbudowana wieża.

 Winniki, woj. zachodniopomorskie, gm. Węgorzyno, diecezja szczecińsko-kamieńska

Fundacja prywatna z 2005 r. przekazana Opactwu O.O. Cystersów z Wąchocka. Po adaptacji skromnych pomieszczeń mieszkalnych powstał w Winnikach Cysterski Dom Rekolekcyjny dla Młodzieży- jest to równocześnie cysterskie miejsce odnowy duchowej na Pomorzu Zachodnim.

Wolin, woj. zachodniopomorskie, gm. Wolin, diecezja szczecińsko-kamieńska

Opactwo cysterek (przybyłych ze Szczecina) ufundowane w 1288 r. przez książąt szczecińskich wspieranych przez księcia Bogusława IV (syn Barnima I). W 1305 r. opactwo wolińskie założyło przeorat w Krumminie (na wyspie Uznam). Klasztor w Wolinie istniał do kasaty na początku XVI w. Nie zachowały się obiekty poklasztorne. W odbudowanym kościele gotyckim pw. św. Mikołaja na Wolinie zachowana płyta nagrobna cysterek z opactwa wolińskiego.

Zieleniewo, woj. zachodniopomorskie, gm. Bierzwnik, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś Zieleniewo figurowała w 1296 r. w spisie dóbr klasztoru cysterek w Reczu. Średniowieczny kościół w Zieleniewie został rozebrany w XIX w. Na jego miejscu wzniesiono kościół neogotycki używając tych samych materiałów z których zbudowany był starszy kościół. Obecnie parafia pw. św. Jadwigi Śląskiej.

Ziemomyśl A, woj zachodniopomorskie, gm. Dolice, diecezja szczecińsko-kamieńska

Wieś powstała w obszarze Trzebienia nadanego w 1232 r. cystersom z Kołbacza. Miejscowość po raz pierwszy wymienia się w 1278 r. Z zabytkowej zabudowy zachowała się m.in. ruina XIII wiecznego (1250 r.) kościoła.

Żelewo, woj. zachodniopomorskie, gm. Stare Czarnowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

Pierwsza wzmianka o miejscowości z 1180 r. kiedy biskup z Kamienia przyznał klasztorowi cystersów z Kołbacza dziesięcinę z wioski Żelewo. W 1238 r. książę Barnim I sprzedał Żelewo klasztorowi w Kołbaczu. Obecny kościół zbudowano w końcu XVII w. w konstrukcji ryglowej. Obecne kościół pw. MB Wspomożycielki Wiernych jest filią parafii Kołbacz.

Żelisławiec, woj. zachodniopomorskie, gm. Stare Czarnowo, diecezja szczecińsko-kamieńska

W 1180 wieś należy do klasztoru w Kołbaczu. W 1307 r. wymieniany jest pleban Tomasz. Istniejący kościół zbudowano w połowie XIII w. Obecnie kościół pw. NMB Matki Kościoła filia parafii Gardno.

Kościoły pod patronatem cysterek i cystersów z opactwa Bierzwnik: Breń, Chłopowo, Klasztorne, Słowin